در میان فعالیتهای فیزیکی پرطرفدار، ورزش اسکیت بهعنوان یکی از جذابترین و متنوعترین گزینهها شناخته میشود که در گرایشهای مختلف خود، محبوبیت گستردهای دارد. این ورزش در طول تاریخ مسیرهای گوناگونی را پشت سر گذاشته و با تحولات چشمگیر، تأثیر قابلتوجهی بر فرهنگها و جوامع مختلف نهاده است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه اسکیت در شاخههای گوناگون از جمله اسکیت روی یخ، اسکیتبرد و اسکیت اینلاین (رولر اسکیت) میپردازیم.
اسکیت روی یخ
تاریخچه ورزش اسکیت نشان میدهد که ریشههای اولیه آن به قرنها قبل بازمیگردد. اولین فرم از ورزش اسکیت به صورت اسکیت روی یخ به دنیا معرفی شد. قدیمیترین مدرک دربارهی پیدایش ورزش اسکیت روی یخ یا پاتیناژ در جهان را یک راهب اهل کانتربوری به نام ویلیام فیتز استفن که بین سالهای ۱۱۱۸ تا ۱۱۷۵ میلادی در لندن زندگی میکرد، ارائه داده است.
وی دربارهی این ورزش وقایعی را به طور خلاصه در کتاب زندگینامهاش بیان کرده است. او در کتاب خود گفته است :«اگر دریاچه مورفلید و فینزبوری در لندن یخ بزند ، مردم اهل لندن به بازی در آن میپردازند. آنان چوبهایی به مچ پای خود میبندند و چوب دستیهایی را در دست خود میگیرند و مانند پرندگان بر روی یخها پرواز میکنند.» در آن زمان در زیر کفشها لبه تیغ فلزی وجود نداشت که موجب سر خوردن بر روی یخ شود. به همین دلیل چوب دستیهایی را در دست میگرفتند و به کمک آن میتوانستند بر روی یخ حرکت کنند.
کفش اسکیت روی یخ چوبی آنتیک-موزه وسترن ایلینویس
اسکیت روی یخ در قرنهای گذشته در نزد مردمان کشورهای هلند و انگلستان جایگاهی خاص و ویژه داشته و در زمستان از ورزشهای مورد علاقه این دو سرزمین بوده است. در قرن سیزدهم و چهاردهم هلندیها تیغههای فولادی را به زیر کفشهای پاتیناژ افزودند. با این کار احتمال خطر آسیب دیدگی در این ورزش را بسیار کمتر کردند. چند سال بعد، روزی یک شاگرد میزساز ، تیغههای فلزی را که سبکتر از تیغههای فولادی بود برای کفش پاتیناژ طراحی کرد که تا امروز طراحی آن دست نخورده باقی مانده است و از آن در ورزش پاتیناژ استفاده میشود.
لویی شانزدهم ، امپراطور فرانسه نیز پس از سفرش به هلند ، ورزش پاتیناژ را با خود به پاریس برد . کم کم این ورزش به سراسر اروپا و بعدها به سراسر جهان انتشار یافت. در نهایت این فرانسویها بودند که ورزش پاتیناژ را وارد ایران کردند.
اسکیت روی یخ دهه 1920-پاریس
اسکیت اینلاین یا رولر اسکیت
گام بعدی مهم در تاریخچه اسکیت مربوط به اختراع کفشهای اسکیت اینلاین بود. اختراع کفش اسکیت اینلاین یا رولر اسکیت در سال ۱۷۶۳ توسط یک بلژیکی به نام ژوزف مرلین به ثبت رسید. وی که با سوار شدن بر کفشهای جدید خود به یک میهمانی در لندن رفته بود به ناگاه با آیینهای بسیار بزرگ و قیمتی برخورد کرد و آنرا خرد نمود. به غیر از مرلین مخترعین دیگری هم کفشهای اسکیت با مدلهای مختلف ساختند که اکثر این کفشها دارای چرخهای خطی بودند که کفشهای تیغدار پاتیناژ را تداعی میکردند.
ژوزف مرلین و اولین کفشهای رولر اسکیت
۵۶ سال بعد موسیو پتیبلد فرانسوی نوع دیگری از کفشهای اسکیت را به ثبت رساند. وی ادعا میکرد که کلیه حرکات پاتیناژ را با کفشهای اسکیت نیز میتوان انجام داد، اما در عمل ثابت شد که بسیاری از حرکات بر روی کفشهای پتیبلد یا غیر ممکن و یا بسیار مشکل است.
لوئیس لگرانج در سال ۱۸۴۹ یک جفت کفش اسکیت اینلاین ساخت تا در اپرای فرانسوی Leprophel نمایش اسکیت را روی یخ شبیهسازی کند. این اولین باری بود که اینلاین اسکیت به طور موفقیت آمیز مورد استفاده قرار گرفت اما به علت اینکه این وسیله توانایی دور زدن و ترمز گرفتن را نداشت به عنوان یک اختراع علمی یا وسیله کاربردی به حساب نیامد تا اینکه در اوایل ۱۸۶۰ در مینیسوتای آمریکا یک گروه از بازیکنان هاکی روی یخ از این وسیله با کفشی از پوسته سخت و چرخهای جدید از املاح آلی اسید کاربنیک برای تمرین در خارج از پیست استفاده کردند.
لوییس لگرانج
همگام با افزایش اجتماع اسکیت در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ ورزشهایی که با اسکیت مرتبط بودند گسترش پیدا کرد. در سال ۱۹۸۵ تولیدکنندگان شروع به ساخت نوعی دیگر از کفشهای اسکیت برای علاقهمندان به حفظ سلامتی کردند. در هنگامی که این اسکیت در دهه ۹۰ در بازار عمومی توزیع گردید، بازیهای تفریحی هاکی دچار حرکت و جنبشی دوباره و جدید شد. به طوری که در اواسط دهه ۹۰ این ورزش به یکی از پرطرفدارترین ورزشها در آمریکا تبدیل گشت.
ورزش اینلاین اسکیت از حدود سال ۱۹۸۵ آغاز شد و تا به امروز از رشد قابل ملاحظهای برخوردار بوده است. سازمان بینالمللی ناظر بر این ورزش برآورد نمود این ورزش از سال ۱۹۹۱ تا کنون حدود ۵۵۰ درصد رشد داشته و اینک یکی از ورزشهای بیست گانه مطرح دنیا به حساب می آید .
اسکیتبرد
ظهور
با پیدایش اسکیتبرد، بخشی تازه از تاریخچه ورزش اسکیت رقم خورد. شکل اولیه ورزش مفرح اسکیتبرد برای اولین بار در سال ۱۹۵۰ بکار برده شد، هنگامی که موج سواران کالیفرنیایی رؤیای انجام حرکات موج سواری بر روی آسفالت خیابانها را در ذهن میپروراندند. در واقع هنوز هم کسی به درستی نمیداند اولین کسی که یک اسکیت برد را ساخت و بکار برد چه کسی بود اما آنچه مشخص است تعداد زیادی از مردم این ایده را در سر خود میپروراندند.
اولین نوع اسکیتبرد
در دهه ۶۰ کارخانههایی مخصوص ساخت اسکیتبرد تاسیس شدند و به تولید انبوه اولین اسکیتبردهای واقعی پرداختند. علاقمندی قهرمانان موج سواری به این ورزش باعث شد تا این ورزش یک شبه همه گیر شود و شرکت های تولید وسایل ورزشی برای تولید اسکیتبردهای بهتر با هم به رقابت بپردازند. به نحوی که طی سه سال بیش از ۴۰ میلیون اسکیتبرد به فروش رفت.
در سال ۱۹۶۵ مقامات ورزشی ایالات متحده رسماً اعلام کردند که بازی اسکیتبرد خطرناک است و فروشگاهها نباید اسکیتبرد را به مردم عرضه کنند و والدین نیز نباید این وسیله خطرناک را برای فرزندان خود خریداری کنند. به ناگاه تب اسکیتبرد به همان سرعتی که به وجود آمده بود فروکش کرد و به تدریج چراغ ورزش اسکیتبرد رو به خاموشی گرایید و در مجموع حدود ۱۰ سال استفاده از این وسیله ورزشی در فراز و نشیب قرار گرفت.
شکوفایی
دهه ۷۰ مصادف بود با ابداع تکنیکهای استفاده از اسکیت برد و اولین نسل اسکیتبرد سواران حرفهای در تاریخچه اسکیت در این دهه مطرح شدند. سال ۱۹۷۳ مصادف بود با استفاده از چرخهای بلبرینگدار در اسکیتبرد که در نوع خود انقلابی در کیفیت اسکیتها بود. چرخهای جدید به سوارکاران امکان مانور بهتر و داشتن سرعت بیشتر را میداد. تکنیکهای استفاده از اسکیتبرد به قدری پیشرفت کرد که دیگر زمین صاف برای آنها کافی نبود.
هر چند تا مدتها اسکیت سواران برای بازی حرفهای از استخرهای خالی از آب و یا لولههای بسیار بزرگ و خالی آب و فاضلاب استفاده میکردند. این پیشرفتها باعث شد تا مسئولین ورزشی به فکر ساختن پیستهای مخصوص این ورزش در گوشه و کنار شهر بیفتند و این آغازی بود برای حرفهای شدن آن.
ورزشکار اسکیتبرد آمریکایی-دهه 1970
بتدریج باشگاهها و مجلههای مخصوص ورزش مفرح اسکیت برد نیز به عرصه هستی قدم گذاشتند. آنها از تختههای چوبی شروع کردند و چرخهای روروک را به پشت این تختهها نصب کردند و طبیعی بود که در سالهای اولیه آشنایی مردم با ورزش اسکیتبرد، مردم خیابانها اصلیترین قربانیان تصادف با اسکیت سواران بودند. طی چند سال بقدری علاقه مردم به این ورزش گسترش یافت که کارخانه Roller Derby، سازنده اسکیت، تولید اسکیت برد را آغاز کرد و محصولات خود را به بازار داد.
به تدریج تکنیکهای جدیدی در این ورزش مطرح و روز بروز بر ستاره های اسکیتبرد و تواناییهای آنها افزوده شد. پایان دهه 70 مصادف بود با پیشرفت بسیار زیاد در انجام حرکات نمایشی مارپیچی و به دنبال آن تصادفات و جراحات برای ورزشکاران اسکیتبرد، که در نهایت به سقوط دوباره محبوبیت این ورزش انجامید.
پیشرفت
اسکیت برد در دهه ۸۰ قهرمانان خاص خود را داشت، آنهایی که پس از ماجراهای سالهای قبل و افول دوباره اسکیت برد مجبور شدند خود با تخته و چرخ، اسکیت درست کنند. اما این بار با ساخت پیستهایی در زمینهای متروک شهری به برگزاری مسابقات نیز پرداختتند. در اواخر دهه ۸۰ توجه اسکیتسواران به خیابانهای شهر معطوف شد.
۱۹۸۷ نقطه اوج پیشرفت اسکیتبرد در تاریخچه ورزش اسکیت بود، هنگامی که اسکیتبرد سواران از فرهنگ معاصر خود که موسیقی پانک بود تاثیر گرفتند. در این دوره ستاره ها علاقمند به پوشیدن شلوارهای بگی (شلوارهای گشاد و باد کرده) ، لباسهای خاکی و کفشهای تنیس بودند. علاقه جوانان به این ورزش مفرح باعث شد تا شرکتهای جدید تختههای جدیدی با کیفیت و طرحهای مورد علاقه جوانان تولید کنند که خود باعث پیشرفت بیشتر این ورزش طی این سالها شد. دهه ۸۰ زمانی بود که حدود ۸۰ درصد تکنیکهای خیابانی و ۶۰ درصد تکنیکهای پیست ابداع شد و مورد استفاده قرار گرفت.
اسکیتبردبازان-سال 1987
در سال ۱۹۹۵ اسکیتبرد سواری بار دیگر در اولین دوره از مسابقات بزرگ ورزشهای اکستریم در آمریکا به شدت مطرح شد. در آن زمان این ورزش به دلیل خطرناک بودن، اغلب مورد تنفر والدین بود و سالها به عنوان یک ورزش سرکش و یاغی مطرح میگردید. ولی رقابت جدی و زیبای اسکیت سواران در آن مسابقات باعث تغییر دیدگاه جامعه به این ورزش شد به گونهای که در دور بعدی این مسابقات در سال ۱۹۹۶، این ورزش میلیونها نفر بازدید کننده را به سمت محل برگزاری مسابقات کشاند.
اتفاق جالبی که در این زمان رخ داد، پخش اخبار رادیویی و تصویربرداری تلویزیونی از این ورزش طی این سالها بود که باعث شد تا اسکیتبرد سواری رسماً از یک ورزش زیرزمینی به یک ورزش رسمی تبدیل شود. همین ماجرا هجوم شرکتهای تبلیغاتی به سمت این ورزش را به همراه داشت، آنها با حمایت خود از ورزش اسکیتبرد موجبات ترقی آنرا فراهم آورند. مجلههای تخصصی اسکیت برد چاپ شد و کمک بسیاری به توسعه آن در این سالها نمود.
جمعبندی
تاریخچه اسکیت نشان میدهد که این ورزش همواره در حال تحول بوده و از ریشههای ساده به جایگاهی جهانی رسیده است. تا کنون رشتههای زیادی از دل ورزش اسکیت بیرون آمدهاند که در سطح جهان شاهد برگزاری رقابتهای آنان هستیم. برخی گرایشهای این ورزش به بازیهای درون قارهای و المپیک نیز راه یافتهاند و انتظار میرود تا گرایشهای متنوعتری از رشته اسکیت به این رویدادهای رسمی راه یابند. در حال حاضر، سالانه بالای ۱۵۰۰ مدال در مسابقات جهانی و قارهای رشتههای گوناگون اسکیت برای ردههای سنی مختلف در جهان توزیع میشود.
برای دانستنیهای بیشتر با اسکیتلرن همراه باشید.
